Uitzonderingen op de bescherming van het auteursrecht
Citaten
De uitzondering voor citaten laat toe om fragmenten van het werk te gebruiken voor recensies, onderwijs of kritiek. Een tijdschrift dat een boekrecensie publiceert, mag citeren uit het boek in kwestie of een foto publiceren van het kledingstuk of meubel waarover het verslag uitbrengt. Uiteraard is een adequate bronvermelding wel steeds vereist.
Nieuwsverslaggeving
Stel dat een werk in beeld komt tijdens een nieuwsitem, dan hoeft in principe niemand de toestemming van de auteur te vragen. Daarnaast moet belangrijke actuele informatie vrij kunnen circuleren, ook als er auteursrechtelijk beschermde werken betrokken zijn.
Tijdelijke reproducties
Bepaalde technische handelingen die nodig zijn voor doorgifte of het rechtmatig gebruik van een werk zijn toegelaten. Denk bijvoorbeeld aan het opslaan op de harde schijf of in het werkgeheugen van de computer.
Parodieën
Ook tegen parodieën kan een auteur zich in principe niet verzetten onder het auteursrecht.
Onderwijs en wetenschappelijk onderzoek
In functie van een educatief of wetenschappelijk doel mogen verschillende handelingen gesteld worden met beschermde werken.
Bewaren van het cultureel patrimonium
Deze uitzondering laat bibliotheken, musea en archieven toe om cultureel erfgoed in ere te houden.
Private kopie
Iedereen mag muziek beluisteren of een film bekijken in besloten familiale kring zonder daarvoor toestemming te moeten vragen aan de auteur.
Promotie
Bepaalde handelingen voor reclamedoeleinden (vb. voor een tentoonstelling) vereisen de toestemming van de maker niet.
Voor (bijna) alle uitzonderingen geldt de voorwaarde dat het werk “op geoorloofde wijze openbaar moet zijn gemaakt”. De auteur moet dus eerst beslist hebben dat zijn werk af is en dat klaar is voor verspreiding.
Voor sommige van deze uitzonderingen vergoeden collectieve beheersvennootschappen zoals Reprobel de auteurs.
