Sociale bijdragen, wat is dat precies?

Sociale bijdragen zijn je toegangsticket tot de sociale zekerheid. Elk kwartaal moet je ze betalen. Dat zorgt ervoor dat je in orde bent met je sociale zekerheid en je bouwt zo je sociale rechten op (denk maar aan je pensioen, zwangerschapsrust, ziekte-uitkeringen). 

Wie moet sociale bijdragen betalen?

Kort samengevat: iedereen!

‘t Is dus niet iets extra dat jij moet betalen als freelancer. Het verschil is dat je het als freelancer zelf moet doen. Jij betaalt elk kwartaal je bijdragen aan het sociaal verzekeringsfonds en zij storten dat op hun beurt door naar de overheid.

Voor mensen in loondienst is ‘t minder werk. Hun werkgever houdt hun bijdragen in en stort ze door naar de overheid.

Hoe worden sociale bijdragen berekend?

Je sociale bijdragen worden berekend op basis van je netto belastbaar beroepsinkomen als freelancer van dat jaar. Da’s dus wat jij overhoudt, na het betalen van al je kosten (beroepskosten, sociale bijdragen en premies).

De standaardbijdrage is 20,50% op jaarbasis voor een inkomen tot € 60.638,46. Dat bedrag wordt gedeeld door 4 en zo kom je tot je kwartaalbijdrage. 

‍Tip! Wil je weten hoeveel dat concreet voor jou betekent? Simuleer jouw sociale bijdragen via de calculator van Liantis.

Sociale bijdragen als je nog maar net gestart bent als zelfstandige

Als starter heb je nog geen zicht op je inkomsten. Daarom betaal je eerst voorlopige bijdragen. 

Als de belastingadministratie je werkelijke inkomen doorgeeft (meestal 2 à 3 jaar later) aan je sociaal verzekeringsfonds, wordt je bijdrage herberekend:

• Heb je te veel betaald? Dan krijg je geld terug.
• Heb je te weinig betaald? Dan betaal je bij.

Je kunt die inschatting trouwens op elk moment aanpassen als je inkomsten veranderen.

Wanneer betaal je die sociale bijdragen?

Elk kwartaal zit er zo’n rekening in je mailbox. Uiterlijk op de laatste dag van het kwartaal moet de betaling op de rekening van je sociaal verzekeringsfonds staan. 

Wacht dus niet te lang met je overschrijving. Of kies voor een automatische betaling, alweer een kopzorg minder.

Sociale bijdragen niet of te laat betaald: wat nu?

Beetje vergeetachtig? Kan gebeuren. En ‘t kan je ook geld kosten: je sociaal verzekeringsfonds kan een verhoging van 3% aanrekenen als je je sociale bijdragen te laat betaalt. Op ‘t einde van het kalenderjaar nog steeds niet betaald? Dan kan het zelfs 7% meer worden.

Te veel sociale bijdragen betaald?

Soms gebeurt het dat je te veel bijdragen betaalt, omdat je inkomen te hoog werd ingeschat, bijvoorbeeld.

Wat je dan kan doen:

• Geef een aangepaste inschatting van jouw inkomen door aan je sociaal verzekeringsfonds. Dat kan meestal makkelijk online. Ze berekenen dan een nieuw voorschot.
• Vraag een terugbetaling aan of laat het te veel betaalde bedrag staan als reserve.

Waarom betaal je sociale bijdragen?

‘t Kost wat, maar je krijgt er ook veel voor terug. Dankzij je bijdrage bouw je als zelfstandige sociale rechten op, net als werknemers.

Een overzicht van de belangrijkste voordelen:

De ziekteverzekering

Er zijn twee categorieën: 

• Terugbetaling van medische kosten‍
  Medische kosten zoals dokterskosten, bepaalde geneesmiddelen, consultaties bij de kinesist … betaalt je ziekenfonds deels terug. Ook voor ziekenhuisopnames krijg je tussenkomst. 

• Ziekte-uitkering bij arbeidsongeschiktheid
  ‍‘t Kan iedereen overkomen. Je wordt ziek, een stomme val met de fiets … Enfin: je moet je beroep onderbreken door gezondheidsredenen. Een ziekte-uitkering is dan je redder in nood. Die vergoeding krijg je vanaf de eerste dag van je ziekte, als je minstens acht dagen arbeidsongeschikt bent. Minder dan acht dagen arbeidsongeschikt? Dan is er geen uitkering voorzien.

Ouderschapsuitkeringen

• Moederschapsuitkering: 12 weken betaalde rust.
• Vaderschaps- en geboorteverlof: tot 15 dagen betaald verlof binnen 4 maanden na de geboorte.
• 105 gratis dienstencheques voor hulp in het huishouden.

De gezinsbijslag

Van kraamgeld tot kinderbijslag: dankzij je bijdragen kan je die aanvragen vanaf de zesde maand van je zwangerschap bij een kinderbijslagfonds naar keuze.

Pensioenopbouw

Er bestaan er wel wat. De twee meest voorkomende zijn het rustpensioen en het overlevingspensioen: 

• Het rustpensioen
  Zelfstandig en 65 jaar of ouder? Dan kan je je wettelijk rustpensioen opnemen. Nu, die wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar wordt stilaan opgetrokken naar 67 jaar in het jaar 2030. Maar heb je al lang genoeg gewerkt? Dan bestaat de kans dat je op vervroegd pensioen kan.‍

‍Tip: vul je pensioen als zelfstandige aan met een VAPZ, da’s nog eens fiscaal aantrekkelijk ook!

• Het overlevingspensioen
  Het overlevingspensioen is een vergoeding voor een overlevende echtgenoot. De uitkering wordt berekend op basis van de prestaties van de overleden echtgenoot.

‍Overbruggingsrecht

Bij onvoorziene omstandigheden zoals een faillissement, een gedwongen onderbreking, een stopzetting door economische moeilijkheden … kom je in aanmerking voor het overbruggingsrecht.

Als je aan de voorwaarden voldoet, kan je tot 12 maanden lang een financiële uitkering ontvangen.

Mantelzorg door de zelfstandige

Neem je een pauze van je zelfstandige activiteit om als mantelzorger te zorgen voor een naaste? Dan kan je daar ook een uitkering voor ontvangen.

Samengevat: het kost wat, maar het levert ook op

Je ziet de afrekening misschien niet graag komen, maar dankzij jouw sociale bijdragen bouw je wel pensioenrechten op, heb je recht op ziekte- en ouderschapsuitkeringen en kan je rekenen op bescherming bij onverwachte situaties, ook als freelancer.

Wil je helemaal safe zitten? Vergeet dan niet de juiste verzekeringen af te sluiten. Welke verzekeringen onmisbaar zijn als zelfstandige, lees je in onze blog ‘Welke verzekeringen heb ik nodig als freelancer?’.

Deze blog schreven we samen met Liantis. Da’s het sociaal verzekeringsfonds dat freelancers graag ondersteunt bij elke stap in hun loopbaan.

Graag wat meer details over sociale bijdragen? Lees de blog van Liantis: Wat zijn sociale bijdragen en waarom moet je ze als zelfstandige betalen?