Sociale bijdragen, wat is dat precies?

Elk kwartaal moet je sociale bijdragen betalen. Dat zorgt ervoor dat je in orde bent met je sociale zekerheid en zo je sociale rechten (denk maar aan je pensioen, zwangerschapsrust, ziekte-uitkeringen) opbouwt. 

Wie moet sociale bijdragen betalen?

Kort samengevat: iedereen! ‘t Is dus niet iets extra dat jij moet betalen als freelancer. Het verschil is dat je het als freelancer zelf moet doen. Jij betaalt elk kwartaal je bijdragen aan het sociaal verzekeringsfonds en zij storten dat op hun beurt door naar de overheid.

Voor mensen in loondienst is ‘t minder werk. Hun werkgever houdt hun bijdragen in en stort ze door naar de overheid.

Hoe worden sociale bijdragen berekend?

Je jaarlijkse bijdragen worden berekend op basis van je netto belastbaar beroepsinkomen als freelancer van dat jaar. Da’s dus wat jij overhoudt, na het betalen van al je kosten (beroepskosten, sociale bijdragen en premies).

Dat bedrag wordt gedeeld door 4 en zo kom je tot je kwartaalbijdrage.

Voor de meeste zelfstandigen geldt een bijdrage van 20,50% op jaarbasis voor een inkomen tot 60.638,46 euro.

Tip! Graag concrete cijfers? Simuleer jouw sociale bijdragen via de calculator van Liantis.

Sociale bijdragen in de eerste jaren van je zelfstandige activiteit

Ben je nog maar net gestart als zelfstandige? Dan heb je nog geen zicht op je inkomsten. Je betaalt dan eerst een voorlopige bijdrage. Als de belastingadministratie je werkelijke inkomen doorgeeft aan je sociale verzekeringsfonds, wordt je bijdrage herberekend. Da’s meestal zo’n 2 à 3 jaar nadat je startte.

Wanneer betaal je die sociale bijdragen?

Elk kwartaal zit er zo’n rekening in je mailbox. Uiterlijk op de laatste dag van het kwartaal moet de betaling op de rekening van je sociaal verzekeringsfonds staan. 

Wacht dus niet te lang met de overschrijving als je de afrekening ontvangt. Of kies voor een automatische betaling, alweer een kopzorg minder.

Sociale bijdragen niet of te laat betaald: wat nu?

Beetje vergeetachtig? Kan gebeuren. En ‘t kan je ook geld kosten: je sociaal verzekeringsfonds kan een verhoging van 3% aanrekenen als je je sociale bijdragen te laat betaalt. Op ‘t einde van het kalenderjaar nog steeds niet betaald? Dan kan het zelfs 7% meer worden.

Te veel sociale bijdragen betaald?

Soms gebeurt het dat je te veel bijdragen betaald, omdat je inkomen te hoog werd ingeschat, bijvoorbeeld. Wat je dan kan doen:

• Geef een aangepaste inschatting van jouw inkomen door aan je sociaal verzekeringsfonds. Dat kan meestal makkelijk online. Ze berekenen dan een nieuw voorschot.
• Vraag een terugbetaling aan of laat het te veel betaalde bedrag staan als reserve.

Waarom betaal je sociale bijdragen?

Met de bijdrage die jij elk kwartaal betaalt, bouw je sociale rechten op als zelfstandige. Daar krijg je het een en ander voor in ruil:

De gezinsbijslag

Je hebt recht op gezinsbijslag. Da’s onder andere het kraamgeld of startbedrag bij de geboorte van je kind en kinderbijslag.  Dat kan je aanvragen vanaf de zesde maand van je zwangerschap bij een kinderbijslagfonds naar keuze.

De ziekteverzekering

Sociale bijdragen geven je ook recht op een ziekteverzekering. Daar heb je twee categorieën: 

• Terugbetaling van medische kosten‍
  Medische kosten zoals dokterskosten, bepaalde geneesmiddelen, consultaties bij de kinesist … betaalt je ziekenfonds deels terug. Ook voor ziekenhuisopnames krijg je tussenkomst. 

• Ziekte-uitkering bij arbeidsongeschiktheid
  ‍‘t Kan iedereen overkomen. Je wordt ziek, een stomme val met de fiets … Enfin: je moet je beroep onderbreken door gezondheidsredenen. Een ziekte-uitkering is dan je redder in nood. Die vergoeding krijg je vanaf de eerste dag van je ziekte, als je minstens acht dagen arbeidsongeschikt bent. Minder dan acht dagen arbeidsongeschikt? Dan is er geen uitkering voorzien.

Moederschapsuitkering

Als kersverse mama heb je als zelfstandige recht op 12 weken betaalde moederschapsrust. Die periode start minstens één week vóór de voorziene bevallingsdatum en eindigt ten vroegste twee weken na de bevalling.

Moederschapshulp: 105 gratis dienstencheques

Heb je recht op de moederschapsuitkering? Dan heb je ook recht op 105 gratis dienstencheques. Die kan je gebruiken voor huishoudelijke hulp: schoonmaken, wassen en strijken, boodschappen doen en maaltijden bereiden.

Vaderschaps- en geboorteverlof

Word je papa of mee-ouder? Dan heb je recht op betaald vaderschaps- of geboorteverlof van maximum vijftien dagen, die je flexibel kan opnemen in de eerste vier maanden na de geboorte.

Pensioenen

Er bestaan er wel wat. De twee meest voorkomende zijn het rustpensioen en het overlevingspensioen: 

• Het rustpensioen
  Zelfstandig en 65 jaar of ouder? Dan kan je je wettelijk rustpensioen opnemen. Nu, die wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar wordt stilaan opgetrokken naar 67 jaar in het jaar 2030. Maar heb je al lang genoeg gewerkt? Dan bestaat de kans dat je op vervroegd pensioen kan.‍

‍Tip: vul je pensioen als zelfstandige aan met een VAPZ, da’s nog eens fiscaal aantrekkelijk ook!

• Het overlevingspensioen
  Het overlevingspensioen is een vergoeding voor een overlevende echtgenoot. De uitkering wordt berekend op basis van de prestaties van de overleden echtgenoot.

‍Overbruggingsrecht

Bij onvoorziene omstandigheden zoals een faillissement, een gedwongen onderbreking, een stopzetting door economische moeilijkheden … kom je in aanmerking voor het overbruggingsrecht.

Als je aan de voorwaarden voldoet, kan je tot 12 maanden lang een financiële uitkering ontvangen.

Mantelzorg door de zelfstandige

Neem je een pauze van je zelfstandige activiteit om als mantelzorger te zorgen voor een naaste? Dan kan je daar ook een uitkering voor ontvangen.

Samengevat: het kost wat, maar het levert ook op

Je ziet de afrekening misschien niet graag komen, maar dankzij jouw sociale bijdragen bouw je wel pensioenrechten op, heb je recht op ziekte- en ouderschapsuitkeringen en kan je rekenen op bescherming bij onverwachte situaties, ook als freelancer.

Wil je helemaal safe zitten? Vergeet dan niet de juiste verzekeringen af te sluiten. Welke verzekeringen onmisbaar zijn als zelfstandige, lees je in onze blog ‘Welke verzekeringen heb ik nodig als freelancer?’.